مجیدرضا حریری، رییس اتاق بازرگانی ایران و چین در گفتوگو با خبرنگار ایبنِا درباره تاثیرگذاری سیاستهای ارزی اجرا شده در سال جاری، گفت: اداره اقتصادی کشور یک منظومه محسوب میشود. به این معنا؛ باید تحت نظم مشخصی مورد مدیریت قرار گیرد که متاسفانه در عمل فاقد این منظومه هستیم و در این بین تکلیف بانک مرکزی و سیاستگذاریهای آن مشخص نیست. البته ایامی که آقای همتی بانک مرکزی را مورد اداره قرار داده، شاید بر اساس آمار و نمودار نامناسب به حساب آید و دلار چند برابر شده باشد، اما با این حال آن را موفق میدانم. کافی است که وضعیت سایر شئون اقتصادی کشور مورد توجه قرار گیرد و اثرات ناشی از فشار حداکثری ترامپ اندازهگیری شود. چنانچه این سیاستگذاریها هم صورت نمیگرفت، شاید اتفاقات دیگری روی میداد.
وی در ادامه اضافه کرد: سوال این است، تاثیر سیاستگذاری بانک مرکزی در مجموعه منظومهای که مورد اشاره قرار دادم تا چه اندازه است؟ شرایط اکنون به گونهای شکل گرفته که هر کسی درباره ذخایر ارزی و سیاستهای آن نظر میدهد. پیش از این مطرح میشد که بهتر آن است تا مسئول بانک مرکزی مدام به ابراز نظر نپردازد، الان باید تقاضا شود که نهادهای دیگر بانک مرکزی را وارد به صدور بیانیه نکنند و آنها کمتر به صحبت بپردازند.
این فعال اقتصادی در رابطه با سیاستهای ارزی سال ۱۴۰۰ بیان کرد: سیاستهای ارزی در بانک مرکزی عمدتا تحت یک فشار بیرونی و آن هم کمبود منابع ارزی صورت میگیرد. به این معنا که به دلیل تحریمها منابع تحصیل ارز کشور کاهش پیدا کرده و صادرات با ناراحتی صورت میگیرد. به عبارتی دیگر توانایی فروش نفت وجود ندارد و پول بخشی را هم که به فروش رسیده را در اختیار نداریم، در نتیجه هیچ پیشبینی اقتصادی از شرایط بانک مرکزی برای سال آتی نمیتوان انجام داد زیرا همه چیز منوط به تصمیمگیری سیاسی آینده است.
حریری در ادامه اظهار داشت: در زمانی که بانک مرکزی با منابع کافی ارزی سیاستگذاری میکند، یک مدل است و وقتی با منابع ناکافی و ناموجود روبرو میشود، از سر اجبار باید سختگیرانهتر در تخصیص ارز وارد میدان شود، در مجموع باید در نظر داشت که نیاز است تا شفافیت بر روابط بانکی، پولی و مالی کشور حاکم شود و دریافت کننده ارز موفق نشود کالای خود را وارد کشور نکند یا صادرات کننده نتواند از برگرداندن ارز خود به چرخه رسمی و شفاف کشور امتناع ورزد و یا حق تبدیل ارز خود به کالای قاچاق را نداشته باشد.
وی درباره بسته شدن راههای سوءاستفاده دریافت کنندگان ارز تصریح کرد: سیاستهای جلوگیری از چنین سوءاستفادههایی را در اختیار داریم، اما سختگیریهایی که اکنون بانک مرکزی از ناچاری انجام میدهد، چنانچه در زمان دارایی و غنا هم انجام گیرد، موثر واقع خواهد شد. شفافیت باید سرلوحه بانک مرکزی قرار گیرد چه در خصوص تراکنشهای ریالی و چه در مورد مبادلات ارزی، فرقی نمیکند. البته باید به این نکته هم اشاره کرد که نرخگذاری هم از سوی بانک مرکزی کار درستی نیست و حتی اجبار واردکنندگان برای توجه به کالای خاصی میتواند در شرایط اضطرار تاثیر داشته باشد و در موقعیت عادی مناسب نباشد.
رییس اتاق بازرگانی ایران و چین در ادامه افزود: چنانچه در طول یک دهه حدود ۱۰۰ میلیارد دلار فقط خروج سرمایه از کشور به صورت غیر شفاف داشته باشیم، باید مشخص شود که ارز آن از کجا تامین شده است؟ بانک مرکزی سیاستهای شفاف سازی خود را چه به صورت تعهداتی که به سازمانهای بینالمللی ایجاد میکند که به FATF معروف است و چه در داخل باید مورد توجه قرار دهد.
این فعال اقتصادی درباره اختصاص ارز واردات نیز تاکید کرد: چنانچه بازار را به شرایط عادی برگردانیم که فعلا امکان آن وجود ندارد و در آینده نزدیک هم بسیار بعید به نظر میرسد، قیمت ارز باید بر اساس شرایط بازار تعیین شود. به این معنا هر کسی هر اندازه ارز برای واردات نیاز دارد، آن را در اختیار گیرد، به شرطی که واردات واقعی انجام دهد.